Materiaalkeuze in klimaatvriendelijke tuinen

Hout

FSC- of PEFC-gecertificeerd hout garandeert duurzame bosbouw en een verantwoorde herkomst. Houtsoorten zoals kastanje, robinia en lariks zijn van nature bestand tegen vocht en schimmels, waardoor chemische behandelingen vaak overbodig zijn. Bamboe is dan weer een snelgroeiende en hernieuwbare grondstof met een hoge treksterkte. Ideaal voor schuttingen, pergola’s en kleine constructies. Kies altijd voor onbehandeld of thermisch gemodificeerd hout bij aanleg van afscheidingen, terrasvloeren of meubels. Houd rekening met levensduur versus onderhoudsbehoefte.

Steen en natuursteen

Gebruik bij voorkeur lokaal gewonnen natuursteen om transportkilometers te beperken. De bekendste voor tuinen is de befaamde ‘Belgische blauwe hardsteen’ (ook wel Petit Granit genoemd). Deze steensoort wordt al eeuwenlang lokaal ontgonnen in de Waalse regio en is zeer geschikt voor tuinprojecten zoals terrassen, paden, muren en trappen. De steen is duurzaam, niet poreus en bestand tegen het Belgische klimaat. Naast blauwe hardsteen zijn er ook andere inheemse Waalse natuursteenvarianten zoals zanderige kalksteen, zandsteen en schist die in tuinen kunnen worden toegepast. Het keurmerk ‘Pierre Locale’ biedt garanties op de herkomst en kwaliteit van lokale natuursteen uit Wallonië.

Hergebruik verder oude straatklinkers, tegels of gebakken klinkers (bijvoorbeeld uit sloopprojecten) om circulair te werken. De ecologische impact schuilt in de beperkte CO2-uitstoot bij productie en een zeer lange levensduur. Gebruik je toch liever beton, opteer dan voor producten met een aandeel gerecycled puin of grind.

Verharding, zand en grond

Grind, split, grasroosters, gebakken klinkers met brede voegen en waterdoorlatende betontegels voorkomen de verstoring van de natuurlijke waterbalans en bevorderen infiltratie en vermindering van wateroverlast bij piekbuien. Bovendien blijft het bodemleven actief onder deze verhardingen. Combineer verharding altijd met afvoer naar een wadi, infiltratiekrat of open groene zones.

Voor oeverconstructies, vlonders of palen bestaan duurzame alternatieven in de vorm van gerecycled kunststof (bijvoorbeeld recyclaatpalen, die tientallen jaren meegaan zonder te vergaan). Oevers kunnen worden afgewerkt met natuurlijke materialen zoals takkenrillen of wilgentenen in plaats van met harde kunststofranden.

Kies bij de aanleg ook voor gebiedseigen zand en grond. Voorkom aanvoer van elders om verspreiding van ziektes en invasieve exoten te beperken.

Verticale tuinen

Verticale tuinen en groendaken zijn waardevolle oplossingen voor klimaatvriendelijk tuinieren in verharde of ruimtebeperkte situaties. Door te kiezen voor gerecycleerde, niet-giftige en lichte materialen, gecombineerd met inheemse planten, maximaliseer je biodiversiteit, waterbeheer én isolatievoordelen, terwijl je constructies ontziet van zware belasting. Gebruik systemen met substraatmatten of modules van gerecycled kunststof (en plant soorten die lokale biodiversiteit bevorderen). Een succesvolle en veelgebruikte methode voor verticale tuinen is de ‘vilttechniek’. Hierbij wordt gebruikgemaakt van waterdoorlatend en ademend viltmateriaal, vaak gemaakt van gerecycled textiel, dat dient als substraatdrager waarin planten kunnen wortelen. Het vilt functioneert als een natuurlijke spons: het slaat water op en geeft dit geleidelijk af aan de planten, waardoor uitdroging wordt voorkomen en overtollig water wordt afgevoerd. Dit zorgt voor een gezond wortelmilieu zonder wateroverlast. De viltlaag is licht van gewicht, wat erg belangrijk is om de draagstructuur van gevels of wanden niet te zwaar te belasten. Het gewicht van een verticale tuin met de vilttechniek ligt meestal tussen de 15 en 20 kg per vierkante meter, wat aanzienlijk lichter is dan systemen met een dikkere bodemsubstraatlaag. Daarnaast voorkomt het vilt wortelrot door een goede vochtregulatie. Het vilt is ademend en waterdoorlatend, en kan eenvoudig worden gecombineerd met waterbesparende druppelirrigatiesystemen, waarmee efficiënt waterbeheer wordt gegarandeerd.

Groendaken

Bij groendaken hoort standaard een waterdicht en wortelwerend membraan. Duurzaam en elastisch EPDM (synthetisch rubber) is hier zeer gangbaar omdat het sterk UV- en weerbestendig is en minstens 50 jaar meegaat. Voor de drainage- en filterlaag opteren we voor geotextielmatten of kunststofmatten (liefst gerecycleerd of uit gerecycleerd materiaal). Voor de substraatlaag opteren we voor lichtgewicht en vochtvasthoudende substraatmixen op basis van lava, kleikorrels, organisch materiaal of kokosvezel, deze zijn immers een stuk lichter dan gewone tuinaarde. De beplanting ten slotte bestaat uit inheemse sedums, kruiden en grassen, en indien de draagkracht het toelaat ook mossen, wilde bloemen en eventueel zelfs kleine struikjes.