Hoe onderhoud je best je gazon? Met een klassieke maaimachine, een robotmaaier of door niet te maaien?

Welke grasmat wil de klant?

Of het nu gaat om aanleg of onderhoud, de eerste vraag moet altijd zijn: wat wil de klant? Uiteraard kan je hem inlichten over de verschillende mogelijkheden, maar finaal zijn het de eigenaars die beslissen.

Blijft de opdrachtgever zweren bij een (kort) gemaaide pelouse, dan is de robotmaaier een geschenk uit de duizend. Het grootste voordeel is immers de tijdsbesparing. De robot houdt het gazon strak, mooi en gezond zonder dat de eigenaar of gebruiker daar veel voor hoeft te doen. Gedaan met baantjes trekken in het weekend, geruzie met de partner over gras dat te lang staat, geen gedoe meer met weg te voeren groenafval ... Een robotmaaier neemt werk uit handen. Ook bij professionals. En alles wordt uitgevoerd met een minimum aan lawaai, wat voor velen toch ook een belangrijke troef blijft.

Maar sinds kort zien we dat steeds meer particulieren overtuigd raken dat ze hun tuin klimaatrobuust moeten maken. Bovendien willen ze daarbij meteen een bijdrage leveren aan de biodiversiteit. Sensibiliseringscampagnes zoals Maai Mei Niet dragen daar zeker positief toe bij. Voor velen mag de tuin er tegenwoordig wat ‘wilder’ bijliggen. En datzelfde geldt ook voor het gazon. Gras dat langer staat, is immers beter gewapend tegen extremen. Een gazon dat niet wekelijks met de grasmachine gemaaid wordt, blijft langer groen tijdens hittegolven. Daarnaast ontluiken er bloemen en kruiden in die voedsel en schuilplaats bieden aan bijen, vlinders en andere nuttigen.

Heel wat voordelen dus. Maar hoewel de interesse toeneemt, huiveren velen nog steeds bij een tuin die er onverzorgd bijligt. Gelukkig is er de gulden middenweg … Want keurig gemanicuurd kan perfect samengaan met een ‘wilder’ gebied. Een bloemenstrook met op de voorgrond een strak gemaaide grasmat geeft juist een heel mooi effect.

Hoe ga je variëren?

Wil je het beste van beide werelden? Bepaal welke zones in een gazon je maait en welke niet. Door enkel al de randen van de wildere stukken te maaien en er vervolgens enkele paden door te trekken, krijg je een heel mooi resultaat. En niets houdt je tegen om nog creatiever uit de hoek te komen: met cirkels, golvende lijnen … Je hoeft je daarbij niet eens tot mei te beperken, het kan het hele jaar door. En heb je eens een tuinfeest met springkasteel? Of wil een buitenzwembad opzetten? Dan kan je een plek die wild stond voor even kort maaien. En ga je op reis en wil je bloemen, kruiden, bijen en andere nuttige insecten alle ruimte te geven? Dan kan je de strak gemaaide stukken wild laten. Alles is mogelijk. Vrijheid troef.

Uiteraard kan je dit alles moeilijker met een grasrobot. Al is niets onmogelijk. Waar je vroeger gebonden werd door het gebied dat vooraf met draad was omlijnd, kan je de ‘wilde stukken’ nu duurzaam in je tuinplan opnemen. Bij de nieuwste modellen heb je geen draad meer nodig. Ze zijn GPS-gestuurd waardoor je via de smartphone makkelijk het te maaien gebied kan inplannen … en later wijzigen naar wens.

Tegenwoordig zijn er zelfs grasrobots met een ‘rewilding mode’. Een functie die ervoor zorgt dat minstens 5 % van elk gazon ongemaaid blijft. ​Hoe werkt dit? Wel, met behulp van satellieten die de grootte van de tuin meten, berekent de robotmaaierapp een gebied dat overeenkomt met het gekozen percentage. Gebruikers kunnen er dan voor kiezen om de rewilding zone te installeren waar dat hun het beste uitkomt en eventueel uit te breiden.

Heb je al een grasrobot die deze technologie nog niet bezit? Wel, dan kan je simpelweg de draad te verleggen of een nieuwe te leggen.

Bloemenborders en -gazons als alternatief

Wil je in de wilde stukken de biodiversiteit nog versterken? En meteen zorgen voor een weelderige bloemenpracht waar het een komen en gaan is van bijen en vlinders? Dan kan je vooraf een bloemengazon inzaaien.

Is je klant toch niet wild van die wilde stukken? Dan is er nog de mogelijkheid om te kiezen voor een bloemengazon. Hierbij geef je bloemen en kruiden de kans om door te groeien in je grasperk zelf. Let op: een bloemengazon lukt enkel bij nieuwe inzaai. Je kan het niet doorzaaien in een bestand gazon. Bovendien werkt dit niet in combinatie met een grasrobot.

Gouden regel: nooit meer dan 1/3

Of je nu kiest voor een maand niet maaien, voor een tuin met langere en kortere stukken gras of voor een volledig getrimde pelouse … bij elke maaibeurt geldt dezelfde gouden stelregel: maai nooit meer dan 1/3 van de lengte van het gras.

Wie hier tegen zondigt, zorgt ervoor dat het gras gestresseerd geraakt. Waardoor het minder bestand is tegen extreme weersomstandigheden en ziektes. In de praktijk zien we dat de meeste particulieren met grasmachines deze regel voortdurend met de voeten treden. Maaien doe je zo kort mogelijk, lijkt er het devies. Want anders moet je binnenkort opnieuw maaien. Fout! Stel de maaihoogte geleidelijk in.

Door de geregelde maaibeurten met de grasrobot wordt het echter een eitje om aan de regel te voldoen. De robotmaaier snijdt steeds korte stukjes van het gras, versnippert ze en verspreidt ze direct over het gazon. Geen restafval dus, maar mulchmateriaal dat dient als natuurlijke meststof en zorgt voor een betere vochtigheidsgraad. Het resultaat? Een betere en diepere doorworteling, sterkere plantjes, een grotere resistentie tegen extremen en dus een gezonder gazon met minder kans op stress, ziektes, plagen zoals engerlingen, mos, onkruid. Maar let ook hier op, een gezond gazon mag in principe nooit korter dan 3 cm gemaaid worden. Wil je het gras nog beter bestand maken tegen hitte en droogte? Zet dan de robot op een hogere stand.

En wat doe je met lange grassen? Maai Mei Nieters die na hun maand alles afmaaien, denken daar best goed over na. Want ze doen dat dus in een periode waar de kans op hittegolven gevoelig toeneemt. Voor ze het weten, veranderen ze hun oase in een woestenij. Maaien kan, maar dus best nog zo hoog mogelijk en rekening houdend met de weersomstandigheden.

Maaischema opstellen

Hoe en wanneer je best maait, hangt dus af van bovenstaande keuzes en de weersomstandigheden. De grasmachine kan je uithalen wanneer je dat zelf gedacht hebt.

De robot doet het werk voor jou, volgens een vaststaand schema. Al kan je klant dat steeds wijzigen wanneer hij dat wil. Bij moderne modellen kan dat instellen en regelen zelfs eenvoudig vanop afstand. Via een app op je smartphone kan je voor alle tuinen waarvan je de robotmaaier beheert, het maaischema met o.a. maaihoogte en maaitijden instellen. Je ziet in de app zelfs waar de maaier op dat moment is. En krijgt een melding indien er zich een probleem stelt.

Klimaat en biodiversiteit bij een maaibeurt?

“Slechts heel af en toe maaien zorgt voor de kleinste ecologische voetafdruk. Ga je aan het maaien, dan scoort de traditionele grasmaaier met opvangbak het minst. Er is geen voeding van het gras en na elke maaibeurt zal de biodiversiteit zich weer moeten herstellen. Een grasmaaier zonder opvangbak is al wat beter. De grassnippers blijven als voeding op het gazon liggen en een groot deel van de beestjes rollen een halve meter verder opnieuw uit de machine. Het is heus niet het bloedbad dat we voorgespiegeld krijgen op de televisie. Maar om hierin te slagen moet je dus wel geregeld maaien. Anders worden de grassnippers te lang.

De grasrobot is trager dan traditionele grasmachines, waardoor de meeste dieren kunnen wegvliegen, kruipen, springen ... De grassnippers blijven liggen als voedingsstof. De robot zorgt zo voor een 25 % diepere wortelontwikkeling waardoor een gazon veel langer groen blijft, zelfs in extreme omstandigheden. Net zoals bij de grasmachine geldt hier: hoe hoger de maaistand, hoe beter voor het gras en de biodiversiteit. Verder werkt een grasrobot op (groene?) stroom, wat uiteraard minder vervuilend is dan benzine.

Opnieuw geldt: hoe ecologisch een gazon echt is, hangt grotendeels af van de wensen én het gebruik van de eigenaar. Als groenprofessional kan je enkel advies geven.

Seizoenstart: waarop letten?

Met een grasmaaier duurt het grasseizoen traditioneel van begin april tot begin november. Met een robotmaaier is dit langer: daar kan je starten eind februari en hoef je de maaier pas op te bergen tegen eind november (dit hangt uiteraard af van de weersomstandigheden). Ben je iets te laat gestart en is het gras al behoorlijk lang? Geen erg, de eerste maaibeurt kan je met een traditionele maaier uitvoeren. Maar dat is niet noodzakelijk. Je kan de robot ook gewoon op de hoogste stand zetten, let daarbij wel op dat je de gouden regel van 1/3 max afsnijden respecteert.

Met een gewone maaier, start je best met verticuteren. Met een robotmaaier kan je het gras ‘uitkammen’. Dat is een zachtere manier om de viltlaag te doorbreken en de grasplantjes opnieuw ruimte te geven.

Nog raad speciaal voor gazons met robotmaaier? Rol aan het begin van het seizoen de grasmat aan om molshopen, mierenhopen en putten op te vullen waarin de machine eventueel kan vastzitten. En hou bij de aanleg van een gazon met robotmaaier rekening met de randen. Vermijd zeker uitstekende boordstenen die al snel zullen zorgen voor een onverzorgde aanblik indien ze niet voortdurend worden bijgewerkt. Best hou je alles zo vlak mogelijk.

Bemesting?

Bemesten is altijd aan te raden, en dat doe je best in april/ mei. Kies daarbij voor een traagwerkende, organische bemesting met geregelde vrijgave van stikstof om de groei te bevorderen. Strooi daarbij de helft van wat de fabrikant aangeeft.

Heb je een grasrobot? Dan zorgen de grassnippers voor een natuurlijke bemesting waardoor je gazon minder voedsel nodig heeft. Om het gras een niet al te grote boost te geven, grijp je beter naar een bemesting die speciaal voor gazons met een grasrobot werd ontwikkeld, die minder stikstof bevat. Deze is zo te verkrijgen bij diverse tuincentra, er staat dan meestal vermeld: ‘speciaal voor gazons met robotmaaiers’

Onderhoud is belangrijk!

Zowel bij grasrobots als traditionele maaiers geldt: onderhoud houdt je machine in vorm én verlegt de levensduur ervan. Bij een grasrobot bijvoorbeeld, gaat de batterij gemiddeld zo’n 5 à 6 jaar mee. Mits een jaarlijks goed onderhoud (nazicht, smeren …) kan dat met enkele jaren worden verlengd.

Verwijder ook periodiek de grasdeeltjes aan de onderkant van de machine. Spuit met een tuinslang geregeld schoon of gebruik een borsteltje of perslucht. En vervang 3 à 4 keer per jaar de botte mesjes. In de praktijk wordt dit vaak vergeten. Wat dus gevolgen heeft voor de levensduur, de prestaties van de machine én meteen ook het uitzicht en kwaliteit van de grasmat.

Einde seizoen, wat nu?

Vanaf half november kan de robotmaaier het seizoen afsluiten. Zet hem op inactief en plaats hem binnen met een volle batterij. Dit komt o.a. de levensduur van de batterij ten goede. De grasmaaier kan zelfs al vroeger op stal. Een langere, stevige grasmat is immers ideaal om de wintermaanden door te komen.